Yer altı kabloları, hava aracılığıyla iletilemeyen ya da çevredeki
hava hatlarının sebep olduğu, görüntü kirliliği, elektrik enerjisi hatları,
gereken durumlarda adı üstünde yer altından çekilir.
Bu kablolar,
enerjinin hava ile iletilemeyeceği yerlerde (nehir, deniz ve göl geçişleri
gibi) zorunlu olarak kullanılır.
TEDAŞ’ta kullanılan kablolar;
Havai Hatlar:
• Swallow; 1 x 50 / 16 mm²
• Piegon; 1 x 95 / 16 mm²
• Hawk; 1 x 240 / 25 mm²
Yer Altı Kabloları Döşenirken
Nelere Dikkat Edilmeli?
Kablo hattının döşeneceği
yolun planı (rotası) belirlenmelidir.
Yol Planı
Belirlemesi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Döşenecek olan kablo
yolu, düz bir hat şeklinde çekilmelidir. Sapaklı (dönemeçli) bir hattan
olabildiğince kaçınılmalıdır.
• Geçiş güzergâhının nehir, köprü, demiryolu gibi hatların üzerinde olmamasına
dikkat edilmelidir.
• Kimyasal maddelerden dolayı oluşabilecek zararlar göz önünde bulundurularak,
endüstri bölgelerinden uzak durulmalıdır.
• Döşeme işlemi, yaya yollarının altına veya duvar boylarına yapılmalıdır.
• Telefon hatları, kanalizasyon büzleri, su ve hava gazı boruları ile
karıştırılmamasına dikkat edilmelidir.
• Oluşabilecek tahribat ya da nemlenme gibi olumsuzluklara engel olacak bir
elektrik bağlantısı sağlanmalıdır.
• Kabloyu keserken iletken ile izolasyon arasında bir gevşeme olmaması için,
iletken uçlarının bağlanması gerekir.
• İletken demeti, büküm yönünün tersine doğru döndürülmemelidir.
• Bağlantı klemenslerinin (Elektrik iletim kablolarının, birbirlerine
bağlanmasını sağlayan parça.) kablo kesitine uyumlu olması gerekmektedir.
Yer Altı Kabloları Nasıl Döşenir?
Toprak zemine direkt
olarak kablo yerleştirmesi yapmak doğru değildir. Korumaya alınmadan toprağa
döşenen kabloların ömürleri, toprakta bulunan kimyasal maddelerden dolayı
kısalır.
Döşeme yapılacak kanalların derinliği, akımdaki gerilime bağlı olarak
değişiklik gösterir.
Gerilim
Oranına Göre Öngörülen Kanal Derinlikleri:
• 0-1 arası kV kablolar 40-50 santimetre derinliğe döşenmelidir.
• 1-10 arası kV kablolar 60-70 santimetre derinliği döşenmelidir.
• 10-35 arası kV kablolar 80-100 santimetre derinliğe döşenmelidir.
• Yüksek gerilimli kablolar 100-120 santimetre derinliğe döşenmelidir.
Yer altı kabloları için açılan kanalların alt genişliği 40, üst genişliği ise
60 santimetredir. Aynı kanala birden fazla kablo döşenmesi durumunda, her kablo
için kanal genişliği alttan ve üstten 10’ar santimetre büyütülür. Kablolar
arasındaki uzaklık 6 santimetreden az olmamalıdır.
Doğru bir döşenme yapılabilmesi için, kanalların tabanı sağlam ve taşsız
olmalıdır.
Kablo yerleştirme işlemi
bittikten sonra, üzerine 10 santimetre kalınlığında ve dikkatli bir şekilde,
elenmiş toprak ya da kum dökülmelidir.
Oluşabilecek herhangi bir hasarı önlemek adına, kabloların üstü, aralık
kalmayacak şekilde tuğla ya da beton gibi malzemelerle korumaya alınmalıdır.
Koruma amaçlı önerilen gereçler yerleştirildikten sonra, kanal molozlarla
doldurulur ve üstüne ikaz bandı gerilir. Topraklama makineleri ya da el
tokmakları ile vurulur.
Çevrede herhangi bir bozukluk ya da hasar meydana gelmişse bunların onarımı
yapılır.
Elektrik İletimi yapılacak
olan alana, başlıklardan çıkan iletkenler bağlanırken, kablo pabuçları
kullanılmalıdır.
Kablo başlıkları, harici ve dahili olmak üzere ikiye ayrılır. Bu başlıkların
amacı;
Dahili Bağlantılar: Oluşabilecek kısa devre ve darbelere karşı koruma
sağlamaktır.
Harici Bağlantılar: Nemin kabloyu etkilemesini önlemektir.
Yer Altı Kablolarında
Oluşabilecek Arızalar:
• Dış etkiler,
• Eskime,
• Gerilim darbeleri,
• Kimyasal etkiler,
• Kurgu (montaj) hataları,
• Müşteri hataları,
• Üretim hataları gibi sebeplerden dolayı arızalar meydana gelebilir.
